Oncologiefysiotherapie kan worden ingezet in alle fasen van de ziekte:
In de behandelfase, waarin de diagnose gesteld is en een operatie, chemotherapie en/ of bestraling plaatsvindt. In deze fase is alles gericht op het bestrijden van de kanker. De oncologiefysiotherapeut kan in deze fase helpen bij het verminderen/ beperken van conditieverlies en het verlichten van spanningsklachten.
In de herstelfase, waarin de medische behandelingen achter de rug zijn en de patiënt zich kan gaan richten op het herstel. In deze fase kan therapie ondersteunen in het terugkrijgen van conditie, kwaliteit van leven en controle over het dagelijks leven; oppakken van sociale activiteiten, sport en werk. De balans zal hierin voor iedereen anders zijn. In deze fase realiseert men zich vaak pas wat er allemaal is gebeurd. Ook dit heeft lichamelijke, psychische en sociale gevolgen. Iedere patiënt moet op zijn eigen manier leren omgaan met de nieuwe situatie. De oncologiefysiotherapeut kan hierbij helpen door voorkomende lichamelijke klachten te behandelen, te ondersteunen en te coachen.
In de palliatieve fase, waarin duidelijk is dat de ziekte niet meer te genezen is en de behandeling gericht is op het zoveel mogelijk behouden van de kwaliteit van leven. Deze fase kan een paar weken duren, maar ook jaren. De wensen van de patiënt en de kwaliteit van leven (wat door iedere patiënt anders gedefinieerd wordt) staan voorop. De oncologiefysiotherapeut kan ondersteunen in het zo lang mogelijk actief blijven. Ook in deze fase kan men een trainingsprogramma volgen als men dat wil.
In de terminale fase, waarin het levenseinde nadert. Ook binnen deze fase is behandeling gericht op het zoveel mogelijk behouden van de kwaliteit van leven. De oncologiefysiotherapeut kan ondersteunen bij pijn of benauwdheid, bijvoorbeeld door ademhalings- of ontspanningsoefeningen. Ook kan samen gezocht worden naar de meest comfortabele houding.
In ieder stadium richt de fysiotherapeutische behandeling zich op andere doelen, die de patiënt en fysiotherapeut in overleg met elkaar vaststellen.
De oncologiefysiotherapeut heeft kennis van oncologische aandoeningen en de behandeling hiervan en houdt hiermee rekening tijdens de fysiotherapeutische behandeling. Ook weet de therapeut goed de weg naar andere specialisten die hulp kunnen bieden bij kanker. Onze oncologiefysiotherapeut Geke van Houten is (bestuurs-) lid van de werkgroep oncologie en palliatieve zorg van het ROF. Daardoor heeft ze nauw contact met andere oncologiefysiotherapeuten en artsen uit het netwerk.
Wanneer oncologiefysiotherapie?
De oncologiefysiotherapeut kan u adviseren en helpen bij de aanpak van onder andere:
- Mobiliteitsbeperking in gewrichten, oppervlakkig bindweefsel of diep bindweefsel door operatie en/ of bestraling.
- Kanker gerelateerde vermoeidheid.
- Conditieverlies tijdens of na de behandelingen.
- Spanningsklachten.
- Benauwdheid.
- (Bewegings)angst.
- Pijn als gevolg van een operatie, bestraling of chemotherapie.
- Ademhalingsklachten.
- Gewichtsverandering.
- Lymfoedeem.
- Fibrosering.
- Polyneuropathie.
- Spierkrampen.
- Spierzwakte.
- Algehele lichaamszwakte.
- Littekens.
- Slaapstoornissen.
- Hartfalen na bestraling en/ of chemotherapie.
Verwijzing en vergoeding
In de meeste gevallen hebt u voor behandeling door een oncologie- en oedeemfysiotherapeut een verwijzing nodig van uw huisarts of specialist. Oncologie- en oedeemfysiotherapie wordt door de zorgverzekeraars vergoed vanuit de aanvullende verzekering en bij een aantal specifieke indicaties ook vanuit de basisverzekering. Informatie hierover kunt u bij uw therapeut krijgen.
Beroepsorganisatie en kwaliteitsbewaking
De erkende oedeem- en oncologiefysiotherapeut is geregistreerd in het kwaliteitsregister van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF). De Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie binnen de Lymfologie en Oncologie (NVFL) is een lid vereniging van het KNGF. De leden zijn verplicht tot het volgen van bij- en nascholing, waarmee men voldoet aan de registratie- en herregistratievoorwaarden. Het register wordt jaarlijks geactualiseerd en is te vinden op www.nvfl.nl. De leden van de NVFL vallen onder de klachtenregeling en het tuchtrecht van het KNGF.
