April 2022…
Ik hoor u denken; revalideren doe je toch pas ná de ingreep en niet ervoor?
Toch hebt u vast wel eens gehoord van ‘better in, better out’, ‘fit4surgery’, prehabilitatie… Verschillende termen en namen voor hetzelfde fenomeen; trainen voordat je geopereerd wordt, zodat je zo fit mogelijk je operatie ingaat. Het klinkt eigenlijk heel logisch, maar helaas is het nog lang geen gemeengoed.
Maar is het nu altijd nodig om te gaan trainen voordat je geopereerd wordt? Het antwoord is nee, het is niet altijd nodig. Als je fit en gezond bent, kan je er natuurlijk altijd nog een schepje bovenop doen tijdens je sportuurtjes om nog net iets fitter te worden, maar het risico op complicaties door een slechte fitheid tijdens een ingreep is bij deze mensen niet zo groot.
Voor kwetsbare mensen kan het zeker wel zinvol zijn. En als we het over kwetsbare mensen hebben, hebben we het over mensen die weinig fysiek actief zijn, mensen die andere aandoeningen hebben naast de aandoening waarvoor ze behandeld moeten worden en mensen van 80 jaar of ouder. Daarnaast geldt in het algemeen hoe groter de operatie, hoe groter de belasting voor je lichaam. Ook het krijgen van chemotherapie voor een operatie zorgt ervoor dat je kwetsbaarder en fysiek minder fit wordt.
Met name grote buikoperaties brengen behoorlijke risico’s met zich mee. 10-30 % van de patiënten hebben last van kleine complicaties, 20-30 % krijgt te kampen met ernstige complicaties en 20 % met een ongeplande heropname in het ziekenhuis.
Deze complicaties zijn zeker niet allemaal te voorkomen. Er zijn echter wel steeds meer onderzoeken die laten zien dat kwetsbare patiënten die voor hun operatie 4 weken intensief getraind hebben, minder ernstige complicaties krijgen, minder vaak opgenomen worden op de IC en minder vaak opnieuw opgenomen hoeven te worden. Trainen tijdens chemotherapie kan ervoor zorgen dat de chemo beter verdragen wordt, men minder last heeft van sommige bijwerkingen en de dosering van de chemo minder vaak bijgesteld hoeft te worden.
Naast fysieke fitheid hebben de voedingstoestand, en het wel of niet roken en drinken ook invloed op de kans op complicaties.
Trainen voor een operatie kun je het beste doen onder begeleiding van een specialist-fysiotherapeut, bijvoorbeeld een geriatrie- of een oncologiefysiotherapeut.
Geke van Houten, oedeem- en oncologiefysiotherapeut
Therapeutisch Centrum Lunteren
